Ballota nigra L.
Mierznica czarna nazywana również bezzębem czarnym to bylina należąca do rodziny jasnotowatych. Występuje powszechnie w Europie, Afryce Północnej, Ameryce Północnej i w Azji Zachodniej. W Polsce mierznicę można spotkać w regionie niżowym kraju niedaleko zabudowań, w zaroślach i przydrożach. W procesie suszenia roślina czernieje, co spowodowało nadanie jej nazwy gatunkowej „czarna”1, 2.
Mierznica osiąga wysokość do 1, 3 metra, posiada liczne, kanciaste, krótko owłosione łodygi i liście sercawookrągławe o długości 0,5-1 cm. W fazie kwitnienia przypadającej na okres lipca do października, u mierznicy kwitnie od 15 do 30 fioletowych kwiatów. Mierznica wydziela również charakterystyczny, nieprzyjemny zapach1,2,3.
Pierwsze dane wskazujące na właściwości rośliny pochodzą z XIII wieku. W medycynie ludowej w różnych regionach świata mierznica miała szerokie zastosowanie jako surowiec stymulujący gojenie ran, pomagający w nudnościach i wymiotach i działający uspokajająco. Obecnie, w fitoterapii wykorzystywanym surowcem jest ziele rośliny, które według danych literaturowych pomaga w stanach napięcia, niepokoju, drażliwości oraz w problemach z zasypianiem. Ziele przynosi również ulgę w łagodnych stanach spastycznych związanych z problemami żołądkowymi. Stosuje się w postaci naparów, nalewek i olejków eterycznych. W postaci okładów, mierznica łagodzi bóle gośćcowe. Głównymi związkami aktywnymi, odpowiadającymi za efekt farmakologiczny rośliny są fenylopropanoidy, diterpeny i flawonoidy. W warunkach laboratoryjnych potwierdzono ich działanie sedatywne, ale również wykazano działanie przeciwdepresyjne, obniżające poziom glukozy, antyoksydacyjne i przeciwbakteryjne. Ze względu na właściwości sedatywne, nie jest wskazane prowadzenie pojazdów w czasie przyjmowania przetworów mierznicy1,2,3,4.
Ekstrakt z ziela mierznicy wchodzi w skład suplementu diety Nervosol® SEN z melatoniną, którego składniki wspierają zasypianie i wspomagają zdrowy sen.
1. Filip Przerwa, Arnold Kukowka, Izabela Uzar. Ballota nigra L. – an overview of pharmacological effects and traditional uses. Herba Polonica, marzec 2020 r.
2. Wiesława Bylka, Elżbieta Studzińska-Sroka, Paulina Znajdek-Awiżeń. Stan badań nad zielem mierznicy czarnej (Ballotae nigrae herba). Postępy fitoterapii, marzec 2014, str. 180-183.
3. Halina Strzelecka Józef Kowalski. Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa. Warszawa , Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000 r.
4. The Scientific Foundation for Herbal Medicinal Products . ESCOP monographs. Ballotae nigrae herba. European Scientific Cooperative on Phytotherapy, 2015 r.
