(Aloe sp.)
Aloes to wiecznie zielona roślina, z rodzaju bylin i krzewów, która przystosowała się do życia w warunkach ograniczonej dostępności wody. W naturze występuje głównie na obszarach pustynnych w Indiach, w południowej Afryce, na półwyspie Arabskim oraz na Madagaskarze. Wyróżniamy ponad 400 różnych gatunków tej rośliny, ale tylko kilka z nich ma faktyczne zastosowanie w lecznictwie. Są nimi: aloes zwyczajny, aloes uzbrojony oraz aloes drzewiasty. Do celów leczniczych wykorzystuje się przede wszystkim alonę, która jest stężałą mieszanką soków m.in. aloesu zwyczajnego oraz uzbrojonego. Zastosowanie mają także żel aloesowy (preparowany z liści) oraz miazga z liści aloesu drzewiastego 1,2.
Aloes jest stosowany w fitoterapii od bardzo dawna. Wysuszony sok z liści był znany w lecznictwie już w Starożytnej Grecji oraz Macedonii natomiast w Europie stosowany jest od XII w. Wyciągi z aloesu drzewiastego są również wykorzystywane w medycynie ludowej Afryki, Chin i Japonii.
Głównym składnikiem aloesu jest woda, która stanowi aż 99%-99,5% masy rośliny. Pozostałe 0,5%- 1% stanowi miąższ zawierający ok. 75 związków aktywnych takich jak: witaminy, minerały, enzymy, związki cukrowe i fenolowe oraz kwasy organiczne 1.
Sok z aloesu w postaci preparatów farmaceutycznych stosowany jest w dolegliwościach przewodu pokarmowego. Wspominana wcześniej alona, bogata w związki antranoidowe (m.in. aloinę), wchodzi w skład preparatów o działaniu przeczyszczającym oraz o działaniu żółciopędnym. Czynne formy antranoidów takie jak: antranole, antrony oraz diantrony powstające w wyniku hydrolizy, oddziałują na ściany jelita grubego pobudzając ruchy perystaltyczne 1,3.
Ze względu na bezpieczeństwo i sprawdzone od lat działanie, preparaty zawierające aloes są powszechnie stosowane. Jednak, jak przy większości roślinnych produktów leczniczych, należy pamiętać o szczególnych środkach ostrożności. Produktów tych nie powinny stosować dzieci poniżej 12 roku życia oraz kobiety w ciąży i w czasie laktacji. Preparaty zawierające alonę nie mogą być również stosowane przez okres ciągły, dłuższy niż 7-10 dni bez konsultacji lekarskiej 4.
Herbapol Wrocław używa alony do produkcji leku Boldaloin, który polecany jest przy niestrawności, zaburzeniach wydzielania żółci i soku żołądkowego, oraz w lekkich skurczowych zaburzeniach żołądkowo-jelitowych.
Związki antranoidowe występują również w preparatach Radirex oraz syropie Rhelax. Wszystkie wymienione preparaty są standaryzowane na zawartość związków antranoidowych o potwierdzonym działaniu klinicznym.
1 Radha MH, Laxmipriya NP, Evaluation of biological properties and clinical effectiveness of Aloe vera: A systematic review, J Tradit Complement Med. 2014;5(1):21-6
2 H. Strzelecka, J. Kowalski, Encyklopedia Zielarstwa i Ziołolecznictwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000, s. 23-24
3 A. Ożarowski, Ziołolecznictwo Poradnik dla lekarzy, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1982, s. 56-59
4 ESCOP Monographs, Supplement 2009, s. 6-9
