Duboisia

^{Duboisia sp.}

Duboisia myoporoides oraz Duboisia leichhardtii, to dwa gatunki roślin z rodzaju Duboisia, których naturalnym środowiskiem jest Australia oraz Nowa Kaledonia. Duboisia myoporoides rośnie na obrzeżach wilgotnych lasów równikowych wschodniego wybrzeża Australii, natomiast Duboisia leichhardtii preferuje suche gleby w głębi kraju. Obie rośliny są cennym źródłem alkaloidów tropanowych. Surowcem farmaceutycznym są wysuszone liście roślin, których głównymi składnikami aktywnymi są: skopolamina (hioscyna) oraz hioscyjamina. Wysoka zawartość alkaloidów w liściach roślin, została odkryta dopiero w 1880 roku, a produkcja na skalę przemysłową rozpoczęto po II Wojnie Światowej ¹.

Hioscyna jest alkaloidem o działaniu parasympatykolitycznym i spazmolitycznym. W lecznictwie wykorzystywana jest zasada amoniowa – butylobromek hioscyny, który w przeciwieństwie do naturalnego alkaloidu charakteryzuje się brakiem wpływu na centralny układ nerwowy. Działa spazmolitycznie w sposób pośredni, blokując receptory cholinergiczne muskarynowe w pozazwojowych neuronach przywspółczulnych i receptory nikotynowe w zwojach wegetatywnych. W wyniku działania parasympatykolitycznego i ganglioplegicznego, dochodzi do zniesienia skurczów mięśni gładkich przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i układu moczowo-płciowego.

Wpływ butylobromku hioscyny na receptory zwojowe, cechuje pewna selektywność i dotyczy głównie zwojów śródściennych przewodu pokarmowego, dróg żółciowych oraz moczowo-płciowych ^2,3.

Herbapol Wrocław wykorzystał butylobromek hioscyny w recepturze leków: Scopolan (tabletki oraz czopki) i Scopolan compositum.

_{¹ W. Ohlendorf, Domestication and crop development of Duboisia sp. (Solanaceae), [w:] Domestication and commercialization of non-timber forest products in agroforestry products, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rzym 1996, s. 183-187
² E. Lamer-Zarawska, B. Kowal-Gierczak, J. Niedworok, Fitoterapia i Leki roślinne, wyd. PZWL, Warszawa 2007, s. 153-155
³ Charakterystyka Produktu Leczniczego Scopolan Compositum, 02.12.2015}