(Rhamnus frangula L.)
Kruszyna jest krzewem występującym prawie w całej Europie oraz zachodniej Azji. W Polsce znajduje się na liście gatunków częściowo chronionych. Właściwości lecznicze kruszyny były znane i wykorzystywane już od czasów średniowiecza 1,2.
W lecznictwie wykorzystywana jest kora kruszyny, zbierana z młodych pni oraz gałęzi. Głównymi składnikami aktywnymi surowca są pochodne antranoidowe: glukofrangulina A oraz B, frangulina A,B i C, a także pochodne emodyny i fiscjonu 1,3. Według monografii Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), wysuszona kora jest standaryzowana na zawartość glukofrangulin i nie może zawierać ich mniej niż 7% 4. Związki antranoidowe pod wpływem bakterii jelitowych są w jelicie grubym przekształcane do czynnych metabolitów, które wywierają wpływ na czynność motoryczną okrężnicy i przyspieszają pasaż jelitowy. Ich aktywność warunkuje przeczyszczające działanie kory kruszyny. Surowiec może być stosowany doraźnie w leczeniu łagodnych zaparć 3,5,6. Jest używany w postaci naparów, mieszanek oraz wyciągów 7.
Herbapol Wrocław wykorzystał korę kruszyny w recepturze syropu Radirex Plus , który jest lekiem tradycyjnie stosowanym w zaparciach.
1 H. Strzelecka, J. Kowalski, Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa, wyd. nauk. PWN, Warszawa 2000, s. 257-258
2 Plants For a Future: http://www.pfaf.org (dostęp w dniu: 25.01.2016)
3 ESCOP Monographs, 2003, s. 169-173
4 WHO Monographs on Selected Medicinal Plants – Volume 2, 2004, s. 114-123
5 Community Herbal Monograph on Rhamnus Frangula L., cortex, European Medicines Agency, London, 26 October 2006
6 Charakterystyka Produktu Leczniczego, Rhelax syrop
7 M. Szota, Postepowanie w zaparciach, Lek w Polsce, 04/2013, s. 53-58
