Taraxacum officinale L.
Mniszek lekarski jest rośliną wieloletnią z rodziny Asteraceae. Naturalnie występuje w strefie klimatu umiarkowanego Europy, Azji oraz Ameryki Północnej. Anglojęzyczną nazwę „dandelion” wymyślił pewien chirurg, któremu liście rośliny przypominały zęby lwa (z łaciny dens leonis). Mniszek jest surowcem występującym w Farmakopei kilku krajów m.in. Czech, Niemiec, Austrii, Wielkiej Brytanii oraz Indii. Jego korzenie wykorzystywane w medycynie ajurwedyjskiej są pozyskiwane z roślin rosnących u podnóży Himalajów i w Tybecie. Cechami charakterystycznymi mniszka, które sprawiają, że nie sposób pomylić go z inną rośliną, są intensywnie żółte płatki zebrane w rozetę oraz mleczny, biały sok wypływający po zerwaniu łodygi. Dojrzałe owoce mniszka, tworzące miękki puch znane są wszystkim jako pospolite dmuchawce 1,2,3.
W ziołolecznictwie wykorzystywany jest korzeń, korzeń z zielem oraz liść mniszka. Surowce rośliny obfitują w różne związki aktywne. Korzeń zawiera głównie gorzkie związki seskwiterpenowe, triterpeny oraz inulinę. Liść charakteryzuje się również obecnością flawonoidów, karotenoidów oraz związków potasu, magnezu i krzemu 2.
Ekstrakt z surowców mniszka działa żółciopędnie oraz żółciotwórczo. Ze względu na gorzki smak powoduje również zwiększenie wydzielania soku żołądkowego i pobudzenie trawienia 4.
Intrakt z mniszka lekarskiego wchodzi w skład leku Raphacholin plus, który tradycyjnie stosowany jest w niestrawnościach, jako środek żółciopędny.
1 P. Ody, Wielki zielnik medyczny, wyd. DEBIT, 1993, s. 103
2 H. Strzelecka, J. Kowalski, Encyklopedia Zielarstwa i Ziołolecznictwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000, s.347-348
3 Herbal medicine, Expanded Commission E monographs, 2000, s. 78-83
4 E. Lamer-Zarawska, B. Kowal-Gierczak, J. Niedworok, Fitoterapia i Leki Roślinne, wyd. PZWL, Warszawa 2007, s. 291-292
