(Convallaria majalis L.)
Konwalia jest rośliną dwuletnią z rodziny konwaliowatych. Występuje w Europie, Ameryce Północnej oraz w Azji. W Polsce Konwalia objęta była częściową ochroną od 1957 do 2014 roku. Ochrona została wprowadzona, aby zapobiec nadmiernej eksploatacji rośliny w celach leczniczych z jej naturalnych stanowisk. Kwiaty Konwalii, to charakterystyczne białe dzwonki zebrane w grono. Wyróżnia je bardzo intensywny zapach, za który odpowiedzialny jest olejek lotny zawierający farnezol 1,2.
Chińska medycyna ludowa już od najdawniejszych czasów wykorzystywała korzeń konwalii w leczeniu chorób serca i naczyń krwionośnych. Glikozydy nasercowe obecne w jej surowcach należą do najstarszych leków kardiologicznych. Obecnie w fitoterapii stosujemy ziele oraz kwiaty Konwalii majowej 1.
W surowcach Konwalii występują glikozydy kardenolidowe takie jak: konwalatoksyna, konwalozyd oraz konwalatoksol. Ich skład, zarówno ilościowy jak i jakościowy jest zmienny i zależy od miejsca pochodzenia rośliny. Punktem uchwytu glikozydów kardenolidowych są komórki mięśnia sercowego. Mechanizm ich działania, opiera się na zmianie wewnątrzkomórkowego transportu jonów sodowych, potasowych oraz wapniowych. Ekstrakt z surowców Konwalii powoduje zwiększenie siły skurczowej mięśnia sercowego (działanie inotropowo dodatnie) oraz nieznacznie zmniejszenie liczby jego skurczów (działanie chronotropowo ujemne). Przy podaniu doustnym, glikozydy z konwalii słabo kumulują się w organizmie, co jest dużą zaletą, ponieważ znacznie minimalizuje to ich działania niepożądane. Surowce rośliny wykazują również działanie moczopędne 2,3.
Wyciąg z liści konwalii majowej wchodzi w skład czterech preparatów Herbapolu Wrocław: kropli doustnych Kelicardina, Neocardina oraz Cardiol C, a także tabletek Convafort.
Preparaty te mogą być stosowane w początkowym okresie upośledzonej wydolności serca (bez objawów zastoju krążenia) oraz w osłabieniu mięśnia sercowego u osób starszych.
1 H. Strzelecka, J. Kowalski, Encyklopedia Zielarstwa i Ziołolecznictwa, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2000, s. 244-245
2 E. Lamer-Zarawska, B. Kowal-Gierczak, J. Niedworok, Fitoterapia i Leki Roślinne, wyd. PZWL, Warszawa 2007, s. 197-198
3 P. Szybka-Hrynkiewicz, Z. Janeczko, Zastosowanie roślin z rodziny Liliaceae w farmakoterapii, Farm. Pol. 2003, 59, 17, 785-791
