(Tilia sp.)
Drzewa z rodzaju lipy występują bardzo powszechnie na półkuli północnej strefy umiarkowanej. W Europie najczęściej spotyka się dwa gatunki: lipę drobnolistną (Tilia cordata) oraz lipę szerokolistną (Tilia platyphyllos). Rosnące pospolicie w parkach oraz lasach, przyciągają uwagę zwłaszcza w lecie, ze względu na intensywnie pachnące żółtawobiałe kwiaty. Lipa często pojawiała się w polskiej literaturze. Pisali o niej: Jan Kochanowski, Maria Konopnicka, Adam Mickiewicz oraz Juliusz Słowacki. Z drewna lipowego zostały wykonane rzeźby ołtarza Wita Stwosza w Kościele Mariackim 1,2.
Surowcem zielarskim jest kwiatostan lipy (Tiliae inflorescentia), bogaty we flawonoidy, olejek eteryczny oraz związki śluzowe. Ciekawostką jest fakt, że w medycynie wykorzystywane jest również drewno lipy (Tiliae lignum) służące do wyrobu węgla leczniczego, który znalazł zastosowanie w farmakoterapii zatruć pokarmowych1.
Już w średniowieczu poznano działanie napotne oraz łagodnie uspokajające surowca lipy. Obecnie napary z jej kwiatostanów są tradycyjnie stosowane w leczeniu nieżytów górnych dróg oddechowych, przebiegających z podwyższoną temperaturą ciała. Związki śluzowe zawarte w surowcu wykazują działanie powlekające oraz nawilżają błonę śluzową gardła. Za działanie napotne odpowiedzialne są zawarte w kwiatostanie flawonoidy. Zwiększają one wrażliwość gruczołów potowych oraz powodują wzmożone parowanie i oddychanie przez skórę, co powoduje obniżenie temperatury ciała.
W medycynie ludowej często zaleca się połączenie naparów lipy z miodem oraz syropem z malin 1,3.
Wrocławski Herbapol wykorzystał ekstrakt z kwiatostanu lipy w składzie recepturowym dwóch syropów: Pyrosalu oraz Pyrosalu Kid. Pierwszy preparat jest zalecany w stanach podgorączkowych w przebiegu stanów zapalnych, głównie górnych dróg oddechowych. Pyrosal Kid polecany szczególnie u dzieci: dzięki dodatkowi wyciągu z owoców bzu czarnego, a także wysokiej zawartości naturalnej witaminy C, wspomaga pracę układu odpornościowego, wpływając korzystnie na równowagę sił obronnych organizmu.
1 J. Krajewska, Właściwości lecznicze kwiatostanów lipy (Tiliae inflorescentia), www. lekwpolsce.pl (dostęp w dniu: 14.11.2015)
2 H. Strzelecka, J. Kowalski, Encyklopedia Zielarstwa i Ziołolecznictwa, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2000, s. 293-295
3 E. Lamer-Zarawska, B. Kowal-Gierczak, J. Niedworok, Fitoterapia i Leki Roślinne, wyd. PZWL, Warszawa 2007, s. 277-278
