(Salix sp.)
Wierzba biała jest gatunkiem z rodziny Salicaceae, występującym w całej Europie. W Polsce rośnie pospolicie na niżu, w wilgotnych lasach oraz nad rzekami. Właściwości przeciwbólowe i przeciwgorączkowe wierzby były znane już w Starożytnym Egipcie, Grecji, Indiach oraz Rzymie. Pierwsza wzmianka na temat jej medycznego wykorzystania pojawia się w Papirusie Ebersa. Hipokrates, Dioskurides oraz Pliniusz Starszy za pomocą odwaru z kory wierzby leczyli bóle reumatyczne. Pierwsze nowożytne doniesienie naukowe na temat działania wyciągu z wierzby białej zostało przedstawione przez Edwarda Stone’a 2 lipca 1763 r. na posiedzeniu naukowym Royal Society w Londynie. Salicyna izolowana z ekstraktu, posłużyła jako substancja wyjściowa do otrzymywania kwasu salicylowego, który stał się przyczynkiem do powstania nowej grupy leków syntetycznych o działaniu przeciwbólowymi i przeciwzapalnym – niesteroidowych leków przeciwzapalnych 1,2,3.
We współczesnej medycynie wykorzystuje się korę wierzby, pozyskiwaną z 2-3 letnich gałązek ścinanych wiosną. Surowiec zawiera glikozydy fenolowe (salicynę, salikortynę), garbniki oraz glikozydy flawonowe. Wyciąg z kory wierzby wykazuje działanie przeciwgorączkowe i przeciwzapalne. Pochodne salicylowe zawarte w ekstrakcie, hamują aktywność cyklooksygenazynzymu aktywowanego w czasie wystąpienia w organizmie stanu zapalnego 1,4,5.
Kora wierzby i jej przetwory są dostępne w różnych preparatach farmaceutycznych, w postaci wyciągów płynnych, wyciągów suchych, nalewek oraz roztworów. Sproszkowana kora występuje również w formie tabletek 5. Wyciąg z surowca Herbapol Wrocław wykorzystał w produkcji syropu Pyrosal, leku tradycyjnie stosowanego u dzieci jako środek pomocniczy w stanach podgorączkowych w przebiegu stanów zapalnych, głównie górnych dróg oddechowych.
1 H. Strzelecka, J. Kowalski, Encyklopedia Zielarstwa i Ziołolecznictwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000, s. 593
2 A.R. Setty, L.H. Sigal, Herbal medications commonly used in the practice of rheumatology: mechanisms of action, efficacy, and side effects, Semin Arthritis Rheum, 2005;34(6):773-84
3 K. Knypl, Kwas acetylosalicylowy – stare i nowe wskazania do stosowania, Przewodnik Lekarza 2003, (6)10, s.14-21
4 ESCOP Monographs, s. 445-451
5 M. Krauze-Baranowska, E. Szumowicz, Wierzba – źródło surowców leczniczych o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym, Postępy Fitoterapii 2/2004, s. 77-86
